Korrupsiyaga qarshi kurashish mavzusi bo‘yicha o‘z fikrlarimizni bildirishdan oldin, avvalo, korrupsiya tushunchasini to‘liq tushunib olishimiz zarur. Korrupsiya — bu shaxsning o‘z mansab yoki xizmat mavqeidan shaxsiy manfaatlarini yoki boshqa shaxslarning manfaatlarini qondirish maqsadida, moddiy yoki nomoddiy naf olish uchun qonunga xilof ravishda foydalanishdir. Bu faoliyat davlat va jamiyat manfaatlariga zarar keltiruvchi jinoiy harakatlar sifatida qaraladi.
Korrupsiya, lotin tilidagi "sotib olish" so‘zidan kelib chiqadi va bu so‘z davlat mansabdorlari, siyosatchilar yoki jamoat arboblarining shaxsiy manfaatlari yo‘lida qonunga xilof ishlashini ifodalaydi. Mansabdor shaxslar tomonidan xokimiyat yoki mansab vakolatlaridan shaxsiy yoki g‘arazli maqsadlar uchun foydalanish, jamiyat taraqqiyotiga to‘sqinlik qiladi.
Korrupsiya — keng taralgan illat bo‘lib, jamiyatdagi tengsizlik, adolatsizlik va iqtisodiy taraqqiyotga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Uning kelib chiqish sabablari jamiyatning nizomlariga, huquqiy madaniyatga va davlat boshqaruvi tizimiga bog‘liqdir.
Korrupsiya turlari
Korrupsiyaning turli shakllari mavjud, jumladan, maishiy korrupsiya, mansabdor shaxslar va davlat xizmatchilarining kundalik ish faoliyatida sodir bo‘ladigan korrupsiya turlari, shuningdek, biznes va tadbirkorlik sohasida ham korrupsiyaga olib keluvchi holatlar mavjud.
Korrupsiyaga qarshi kurashishdagi amaliy qadamlar
Korrupsiyaga qarshi kurashish davlat siyosatiga aylangan va bu yo‘nalishda jahon tajribasi katta ahamiyatga ega. Turli davlatlarda korrupsiyaga qarshi kurashishning samarali metodlari ishlab chiqilgan. Ularning eng muhimlari:
-
Davlatning iqtisodiyotdagi minimal ishtiroki.
-
Ommaviy axborot vositalarining ochiqligi.
-
Davlat boshqaruv organlari faoliyatining shaffofligi.
-
Jamoatchilik nazoratining kuchaytirilishi.
Huquqiy asoslar
O‘zbekiston Respublikasining "Korrupsiyaga qarshi kurashish to‘g‘risida"gi Qonuni korrupsiyaga qarshi kurashishning huquqiy asoslarini belgilaydi. Ushbu qonun jamiyatda korrupsiyaning oldini olish, uning salbiy oqibatlariga barham berish uchun muhim hisoblanadi.
Jinoyatlar va korrupsiya
Korrupsiyaning ko‘plab turlari jinoiy faoliyat sifatida qaraladi. Misol uchun, o‘z mansabini suiiste’mol qilish, pora berish va pora olish, mansab vakolatini suiiste’mol qilish, firibgarlik kabi huquqbuzarliklar korrupsiyaning ayrim ko‘rinishlaridir.
Korrupsiyaga qarshi kurashishdagi xalqaro hamkorlik
Korrupsiyaga qarshi kurashish jahon miqyosidagi muhim masalalardan biridir. 2008 yil 7 iyulda Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan korrupsiyaga qarshi konvensiya qabul qilindi, shu bilan O‘zbekiston korrupsiyaga qarshi kurashishda xalqaro standartlarga muvofiq harakat qilishga kirishgan.
Xulosa
Korrupsiyaga qarshi kurashish har bir fuqaroning vazifasi bo‘lib, jamiyatdagi barcha a’zolarning hissasi muhimdir. Prezidentimiz ta’kidlaganidek, korrupsiya va uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurashish jamiyatimizning barqaror rivojlanishida muhim ahamiyatga ega.
E’tiboringiz uchun rahmat!
Hurmat bilan, Korxona bosh direktori
